1. Lễ hội Hội An với ngày giỗ tổ nghề mộc Kim Bồng
1.1. Thời gian diễn ra lễ hội
Lễ hội Hội An vô cùng phong phú tạo nên sự đa dạng về văn hóa của vùng đất cổ kính. Làng Kim Bồng thuộc xã Cẩm Kim, TP Hội An vốn nổi tiếng với nghề mộc. Những sản phẩm ở đây nổi tiếng trên cả nước. Cứ mỗi dịp đầu xuân, lễ hội giỗ tổ nghề mộc Kim Bồng lại diễn ra. Đây là một trong những lễ hội truyền thống ở Hội An diễn ra vào mùng 6 tết hằng năm. Đặc biệt là dịp để người dân tạ ơn những người có công lập làng và truyền nghề mộc cho người trong làng.
1.2. Lịch sử lễ hội Hội An làng Kim Bồng
Tiền nhân của những người có công khai khẩn lập nên làng Kim Bồng ngày nay xuất xứ từ vùng đồng bằng Bắc Bộ và vùng Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh. Họ đơn thuần là những người thợ quê chân chất và thạo nghề mộc, sống bình dị. Đến giai đoạn cuối thế kỷ 16 và đầu thế kỳ 17 là thời kỳ hưng thịnh của thương cảng Hội An. Nhờ đó nghề mộc cũng trở nên phát triển hơn. Đến thế kỉ 18, nghề mộc trở nên thịnh vượng hơn bao giờ hết. Người thợ mộc đảm nhiệm rất nhiều vai trò như xây dựng, làm đồ dân dụng hoặc sửa đóng tàu.
Người làng Kim Bồng vốn nổi tiếng khéo tay nên đã đóng vai trò quan trọng tạo nên các kiến trúc độc đáo của Hội An thời đó. Họ được coi trọng nhờ bàn tay tài hoa và óc sáng tạo nghệ thuật. Thợ làng Kim Bồng ngày trước rất được các chúa Nguyễn ở Đàng Trong trọng dụng. Sau này họ cũng được triều Nguyễn mời để xây dựng cung điện, lăng tẩm.
Trải qua thời gian, nghề mộc của làng Kim Bồng dần bị mai một. Đến những năm 90, nghề mộc mới được hồi sinh nhờ vào sự hỗ trợ của chính quyền. Các nhà xưởng được khôi phục và những người còn nắm được tinh hoa của nghề cũng mở lớp để truyền dạy cho lớp trẻ. Người làng cũng tiếp thu những bước phát triển mới để theo kịp thời đại và nâng cao tay nghề. Ngoài nghề mộc thì người dân trong làng cũng làm các nghề thủ công đậm đà văn hóa dân tộc như dệt chiếu, đan thúng… Tuy nhiên nghề mộc vẫn là nghề đại diện tiêu biểu cho truyền thống ngành nghề của làng Kim Bồng.
1.3. Lễ hội giỗ tổ nghề mộc Kim Bồng có gì đặc sắc?
Theo mỗi năm thì hình thức tổ chức lễ hội ngày càng đa dạng hơn. Dưới sự hỗ trợ của chính quyền, lễ hội ngày càng thu hút được nhiều du khách trong và ngoài nước. Du khách đến Hội An để tìm hiểu sâu hơn về văn hóa truyền thống này. Hoạt động giỗ tổ diễn ra đầy đủ với hai phần “lễ” và “hội”. Trong đó, không gian làng nghề ngày trước được tái hiện vô cùng chân thực. Những tiểu cảnh cũng như không gian trưng bày đậm đà văn hóa dân gian địa phương. Những không gian làng nghề được tái hiện sinh động như chạm trổ, đóng sửa tàu thuyền, dệt chiếu, đan thúng…
Bên cạnh đó, du khách cũng được trải nghiệm những thức quả dân dã của làng quê ngày trước trong chương trình ẩm thực chợ quê. Bạn cũng có thể tham gia các trò chơi dân gian như hát bài chòi, đua ghe Đảo thủy đầu xuân… Đối với những du khách Việt, đây là cơ hội để tìm về những giá trị xưa cũ một thời. Vào ngày diễn ra lễ hội, khách du lịch trong nước tìm về nơi này rất đông.
2. Lễ hội Cầu Bông Trà Quế
2.1. Lịch sử làng rau Trà Quế
Khi điểm qua những lễ hội ở Hội An, không thể bỏ qua lễ hội Cầu Bông diễn ra vào mùng 7 tết hằng năm. Đây là hoạt động truyền thống của người dân làng rau Trà Quế thuộc xã Cẩm Hà, thành phố Hội An. Làng rau Trà Quế đã được hình thành cách đây 500 năm. Cái tên Trà Quế được tạo ra từ tên Như Quế. Theo đó, những cái tên mỹ miều này được dùng để tôn vinh hương thơm của một loại rau đặc trưng của làng là rau quế.
Về sau, chúa Nguyễn trong một lần du ngoạn qua làng đã ngửi thấy hương thơm của rau quế. Chúa nhận thấy hương hao giống với hương trà. Do đó, làng đã được sắc phong đổi tên thành làng Trà Quế. Theo thời gian, làng rau Trà Quế càng nhận được nhiều sự quan tâm và phát triển. Với sự phát triển rầm rộ về du lịch và dịch vụ, làng rau mở rộng mô hình sản xuất. Các loại rau được trồng đa dạng hơn gồm ngò, húng, cải, hành, hẹ…. để thu hút khách du lịch.
2.2. Nét độc đáo của lễ hội Hội An Cầu Bông
- Ý nghĩa của lễ hội
Lễ hội được tổ chức hằng năm như một lời cầu mong của người dân làng rau Trà Quế về một năm mưa thuận gió hòa. Mùa màng năm sau được tươi tốt và cho thu hoạch hiệu quả. Lễ vật cúng gồm mâm xôi màu hồng, con gà trống miệng ngậm hoa. Đi kèm với con gà còn có dao tre cắm trên lưng gà, miếng huyết, bộ lòng, cặp giò gà. Theo lý giải của người dân, con gà tượng trưng cho ý muốn đại đoàn kết. Nó cũng tạo được sự gần gũi với đời sống sản xuất của người nông dân. Ngoài ra còn có hương đèn, hoa quả, trà rượu, vàng mã.
- Các cuộc thi tại lễ hội Hội An Cầu Bông
Trong lễ hội còn có các tiết mục múa lân, rồng nhằm thay cho lời cầu an, may mắn và thịnh vượng trong năm mới của người làng. Một phần vô cùng vui nhộn trong lễ hội đó là cuộc thi trưng bày mâm cỗ ngày Tết. Mỗi thôn, xóm sẽ cử ra đội để thi. Ngoài ra, còn có các cuộc thi khác giữa những người trong làng như thi làm đất, trồng rau cải. Mỗi năm sẽ tổ chức thêm cuộc thi vớt rong, bón gốc. Đây là những công đoạn quan trọng để tạo nên làng rau Ngọc Quế phát triển như ngày nay. Ngoài ra còn có hội thi làm món tôm hữu – món đặc sản trứ danh của làng.
Lễ hội Hội An Cầu Bông là một hoạt động tín ngưỡng truyền thống thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tìm hiểu. Du khách đến đây còn được trải nghiệm trở thành nông dân thực thụ. Bạn sẽ được người dân hướng dẫn cuốc đất, trồng rau. Lễ hội là nét văn hóa tốt đẹp của làng Trà Quế cũng là yếu tố tạo nên sản phẩm du lịch văn hóa làng nghề đặc sắc của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.
3. Lễ hội Hội An Bắp Nếp Cẩm Nam
3.1. Ý nghĩa của lễ hội
Phường Cẩm Nam vốn nổi danh là một vùng đất được thiên nhiên ưu đãi thuận lợi để phát triển lọa bắp nếp ngọt thơm và dẻo ngon. Những cánh đồng bắp nếp trải dài vốn tận đã trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp của nơi đây. Người dân địa phương nơi đây nổi tiếng cần cù, chịu khó. Cùng với kinh nghiệm bao đời của mình, họ đã tạo ra những trái bắp thơm ngon khác lạ mà không phải nơi nào cũng có được.
Lễ hội Bắp Nếp Cẩm Nam được tổ chức hằng năm là một trong những hoạt động thú vị vào dịp Tết. Lễ hội Diễn ra vào ngày 15 và ngày 16 âm lịch. Dưới sự chủ trì của các bô lão trong làng. Theo thông lệ, đây là nghi thức cổ truyền nhằm tri ân và tưởng nhớ đến tổ nghề. Các bô lão sẽ thực hiện các nghi lễ nghinh tổ Thần Nông. Họ cũng tế lễ cổ truyền để cầu cho một năm bội thu, mùa màng tươi tốt. Người dân được sống bình an và nhà nhà no ấm.
3.2. Những nét đặc sắc của lễ hội Hội An Bắp Nếp Cẩm Nam
- Không gian lễ hội
Lễ hội bắp nếp mang lại không gian văn hóa vô cùng độc đáo cho du khách. Bạn có thể hòa mình vào các trò chơi dân gian hấp dẫn mang đậm dấu ấn Việt như đập nồi, bài chòi, hò khoan đối đáp,…Không khí của ngày hội vô cùng náo nhiệt. Bên cạnh đó còn có những chương trình biểu diễn nghệ thuật địa phương đặc sắc. Có rất nhiều khu vực được bày biện để du khách khám phá. Do đó đôi khi bạn phải dành khá nhiều thời gian để tìm hiểu hết nét đặc sắc của lễ hội này.
- Đa dạng món ăn từ lễ hội Hội An bắp nếp
Đặc biệt, yếu tố thu hút đông đảo du khách nhất chính là đa dạng món ăn được người dân chế biến ngay tại lễ hội. Nhiều công thức chế biến từ bắp nếp thơm ngon đã lấy lòng thực khách như bắp luộc, bắp xào, ram bắp, bắp nướng. Ngoài ra còn có chè bắp, chả bắp, lớ bắp…vô cùng độc đáo. Chúng được trưng bày đẹp mắt theo gian hàng. Có rất nhiều người tham gia bày bán các món ăn từ bắp để phục vụ du khách. Đây cũng là không gian tuyệt vời để du khách có thể check – in ngày hội.
Những món ăn tưởng chừng dân dã nhưng với công thức đặc biệt của người dân lại trở nên độc đáo và vô cùng thú vị. Đến ngày hội, du khách cũng có cơ hội tìm hiểu tìm hiểu quá trình trồng trọt, chăm sóc cây bắp. Ngoải a, bạn cũng sẽ được người dân tận tay hướng dẫn thực hành chế biến các sản phẩm từ bắp… Hoạt động này khiến nhiều du khách thích thú vì họ có thể thưởng thức món ăn do tự tay mình làm ra. Đây chắc chắn là trải nghiệm vô cùng thú vị.
Trên đây là top 3 lễ hội Hội An thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham gia vào dịp tết. Năm nay, hãy đến với thành phố cổ xinh đẹp để trải nghiệm không gian văn hóa độc đáo của người dân địa phương nơi đây nhé! Chắc chắn bạn sẽ lưu lại nhiều kỉ niệm thú vị khi tham gia các lễ hội vô cùng thú vị ở trên!
Mai Nguyễn tổng hợp